ჩაის სარგებლიანობა

“ჩაი დადებითად მოქმედებს ხასიათზე და გონებაზე. ის აგრეთვე აჯანსაღებს სხეულს და ამშვიდებს ადამიანს. თუ თქვენ სტრესის ქვეშ იმყოფებით, ის ძალას შეგმატებთ”.
იმპერატორი შენ ნუნი

ევროპელმა ექიმებმა ჩაის სასარგებლო თვისებები ჯერ კიდევ მეჩვიდმეტე საუკუნეში აღმოაჩინეს.
1641 წელს, ჰოლანდიელმა ექიმმა ნიკოლს დერეკმა თავის მეცნიერული კვლევებზე დაფუძნებით განაცხადა რომ არცერთ სხვა მცენარეს არ გააჩნდა მსგავსი ღირშესანიშნავი თვისებები და რომ ჩაის სმის ჩვევა იცავს ხალს ყველა სახის დაავადებებისაგან და ახანგრძლივებს სიცოცხლეს.
1678 წელს მეორე ჰოლანდიელმა ექიმმა კორნელის ბონტეკომ გამოსცა სამეცნიერო ნაშრომი “ჩაი – ეს შესანიშნავი სასმელი”, სადაც მან ჩამოთვალა ჩინურიდან გადათარგმნილი შემდეგი სასარგებლო თვისებები:


ჩაის ძალა
ჩაის შემდეგი თვისებები გააჩნია:
ასუფთავებს სისხლს
ხელს უშლის ცუდ სიზმრებს
ეხმარება გონებას ბნელი ფიქრებისაგან გათავისუფლებაში
კურნავს თავბრუსხვევას და თავის ტკივილს
შესანიშნავი წამალია გაციების დროს
აქრობს ლორწოს და სინესტეს ორგანიზმში
კურნავს სურდოს
აუმჯობესებს მხედველობას
ამაღლებს განწყობას და იცავს ღვიძლის დაავადებებისაგან
კურნავს შარდის ბუშტის დაავადებებს
ამსუბუქებს ნაღვლის ბუშტის გაღიზიანებას
აფხიზლებს
ხელს უწყობს აზროვნებას
ააქტიურებს და მატებს ენერგიას
ამხნევებს
ეხმარება შიშის დაძლევაში
ასუსტებს ძლიერ ტკივილებს
აძლიერებს შინაგან ორგანოებს
აძლიერებს მეხსიერებას
წმინდავს ნაღველს
აძლიერებს სექსულაურ ენერგიას
კლავს წყურვილს

ჩაის გააჩნია გამაჯანსაღებელი, სასარგებლო, მასტიმულირებელი, შარდმდენი და ალკალაინური თვისებები.


გამაჯანსაღებელი
ჩაის ფოთლები შეიცავენ შემდეგ აუცილებელ ვიტამინებსა და მინერალებს:
დიდი რაოდენობით A, B1, B2, B12, C (განსაკუთრებით მწვანე ჩაი) E, K, P და, PP
კალციუმს, კალიუმს , მანგანუმს, სპილენძს, ცინკს, ნიკელს, ფოსფორის მჟავას და ფტორს (რაც იცავს კბილებს).
კაროტინს და ქლოროფილს


მასტიმულირებელი
ჩაის გააჩნია მასტიმულირებელი და არა აღმგზნები თვისებები. ორივე მისი მთავარი კომპონენტი, თეინი და კოფეინი გამოირჩევა მასტიმულირებელი ეფექტით. თეინს გააჩნია შესანინავი ზემეოქმედება ტვინსა და ცენტრალურ ნერვიულ სისტემაზე. ჩაი ეფექტურად უწყობს ხელს გონებრივ აქტიურობას და იცავს დაღლილობისაგან.


შარდმდენი
ჩაი და მასში შემავალი თეოფილები ხელს უწყობს ნაწლავების ფუნქციონირებას. ჩაი არ შეიცავს კალორიებს, მარილებს, შლის ცხიმებს და ხელს უწყობს საჭმლის მონელებას. ჩაი შესანიშნავია უმარილო დიეტის დროს.


ალკალაინური
ნორმალური რაოდენობით მიღებისას, ჩაიში შემავალი ალკალაინის კომპონენტები ორგანიზმს მჟავიანობისაგან იცავს.


სასარგებლო
ჩაი დადებითად მოქმედებს გულსისძარღვთა სისტემაზე.ქიმიკოსებსმა დაადასტურეს მასში თეინის და თეოფილების არსებობა, რაც გულის, ცელებრალური და შარდმდენი სისტემების სტიმულატორია. აგრეთვე ჩაიში შემავალი ფლავონოიდები ხელს უშლის ქოლესტერინის წარმოქნას და დაბლა წევს არტერიალურ წნევას. ჩაი აგრეთვე შეიცავს ფტორს (სამი ჭიქა დღეში ეფექტურად იცავს კბილის ემალს), კატეხინებს რომელთაც ანტისეპტიკური თვისებები გააჩნიათ და ვიტამინი C-ს ( განსაკუთრებით მწვანე ჩაი). ის შესანიშნავია დიეტის დროსაც, არ შეიცავს კალორიებს და მარილს, წვავს ცხიმებს და ხელს უწყობს ნივთიერებათა ცვლას.

ჩაის დაყენების მეთოდი

მსოფლიოში ჩაის დამზადების მრავალი მეთოდი არსებობს. ყველა ერს საკუთარი ადათ-წესები, ტრადიციები და რიტუალები გააჩნია. ჩაის დაყენება შემოქმედებითი პროცესია და ამიტომაც, “საყვარელი ნაყენის” გემო დამოკიდებულია ადამიანზე, რომელიც მას ამზადებს.

ჩაის დაყენების კლასიკური მეთოდი

ჩვენ გთავაზობთ ჩაის დაყენების კლასიკურ მეთოდს, რომელიც გასათვალისწინებელია საუკეთესო ხარისხის ნაყენის დასამზადებლად.

1. თბილ და მშრალ ჩაიდანში (ან სხვა ჭურჭელში) ჩაის შესაბამისი პორციის მოთავსება. სხვადასხვა ჩაის ტიპისთვის ნორმები განსხვავებულია:
შავი ჩაისთვის – ერთი სავსე ჩაის კოვზი ერთ ჭიქაზე
მწვანე ჩაისთვის – ერთი არასავსე ჩაის კოვზი ერთ ჭიქაზე

რამოდენიმე პორციის ერთდროულად დამზადების შემთხვევაში, ჩვეულებრივ ნორმას უნდა დაუმატოთ ერთი ჩაის კოვზი ჩაიდანზე. თუ იყენებთ ფოთლისებრ ჩაის საჭიროა სავსე ჩაის კოვზი, ხოლო ნატეხი ჩაის შემთხვევაში არასავსე.

2. მშრალ ჩაის ფოთლებს დაასხით ადუღებული წყალი, ჭურჭლის ზედა კიდიდან დაახლოებით ერთი სანტიმეტრით ქვევით.

3. სხვადასხვა ტიპის ჩაის დასამზადებლად გამოიყენება განსხვავებული ტემპერატურის წყალი:
მწვანე ჩაისთვის გამოიყენება ადუღებული წყალი, რომელიც დუღილის 1 სტადიაზეა. Aანუ, როდესაც წყალი იწყებს დუღილს.
განსაკუთრებული მწვანე და თეთრი ჩაი უმჯობესია დამზადდეს უფრო ნაკლები ტემპერატურის წყლისგან (50-70C).
ულუნის ტიპი უნდა დამზადდეს 80-90C წყლით, ხოლო შავი ჩაი 95C.

4. დაახურეთ თავი ჩაიდანს და გადააფარეთ ტილოს ხელსახოცი, ისე რომ იგი ფარავდეს ჩაიდანის ცხვირის ნახვრეტს და თავსახურთან არსებულ ნაპრალებს. Aამგვარად, არომატიზირებული ზეთები, რომლებიც წარმოადგენენ სასმელის არომატის წყაროს შენარჩუნდება.

5. ჩაის დამზადებისთვის საჭირო დრო:
შავი ჩაი - 4-6 წთ.
მწვანე და თეთრი - 3-7 წთ.
ულუნი - 5-6 წთ.
ჩაი დანამატებით - 3 წთ.
როიბუში და ბალახისებრი ნარევები - 4-6 წთ.

6. ჩაი უნდა დამზადდეს საჭირო კონცენტრაციით და ჭიქებში დასხმისას არ უნდა გაზავდეს წყლით. მხოლოდ ასე ხდება სასმელის სრული გემოსი და არომატის შენარჩუნება.

7. და ბოლოს კიდევ ერთი რეკომენდაცია - ჩაი უნდა დაილიოს დამზადებისთანავე (15 წუთის განმავლობაში), სანამ გაცივდება.


ისიამოვნეთ ჩაით!


ჩაისებრი ნაყენების დაყენების კლასიკური მეთოდი

მატე

მატეს დამზადების კლასიკური მეთოდი შედგება 6 საფეხურისგან:

კალებასას (სპეციალური ჭურჭელი) 2/3-ში მოათავსეთ მატეს მშრალი ფოთლები.
კალებასა დახარით ისე, რომ მატეს ფოთლები მოთავსდეს ერთ კედელთან.
მცირე პორციებით დაამატეთ ცივი (ან ცხელი) წყალი კალებასაში. იდეალურ შემთხვევაში წყლის რაოდენობა უნდა იყოს მცირე, ისე რომ მატეს ფოთლები მთლიანად წყლით გაიჟღინთოს.
ნაყენი მზად არის 2-3 წუთის შემდეგ, როდესაც მატეს ფოთლები მთლიანად შეიწოვს წყალს.
მოათავსეთ ბამბილია (სპეციალური საწრუპი ჯოხი) კალებასაში და გერმეტიულობის დასაცავად ნახვრეტი დაფარეთ ცერა თითით. შემდეგ, ბამბილია ფრთხილად ჩაუშვით კალებასას ფსკერზე.
და ბოლოს გაავსეთ კალაბასა ცხელი წყლით (წყლის ტემპერატურე არ უნდა აღემატებოდეს 70-80C). როდესაც წყალი ნორმაზე ცხელია, მატე კარგავს გემოვნურ თვისებებს და მწარე გემოს იძენს.

მატეს სვავენ ნელ-ნელა, პატარა ყლუპებით. თავდაპირველად, მატე შესაძლოა მოგეჩვენოთ უგემური და მწარე, მაგრამ დალევის პროცესში მისი გემო ნელ-ნელა იცვლება. მას შემდეგ რაც კალებასა დაცარიელდება, ბამბილიას ამოუღებლად შეგიძლიათ რამოდენიმეჯერ (2-3 ჯერ) დაუმატოთ წყალი.

მოხარშული მატე - მოხარშული მატე მზადდება ყავის ან კაკაოს მსგავსად. ადუღებულ წყალში ჩაყარეთ მატეს ფოთლები (50 გრ. 1 ლიტრ წყალზე). Aარა უმეტეს 2-3 წთ. დუღილის შემდეგ ჩამოიღეთ ცეცხლიდან და ფილტრის მეშვეობით ჩამოასხით ჭიქებში ან კალებასებში. მოხარშულ მატეს ხშირად შაქრით მიირთმევენ.

ტკბილი მატე - მზადდება შაქრით ან თაფლით. Kფხვიერი შაქარი (ან თაფლი) მოათავსეთ მატეს ფოთლებთან ერთად კალებასას ძირზე და დაასხით ცხელი წყალი.

ცივი მატე – მზადდება კლასიკური მატეს მსგავსად, იმ განსხვავებით, რომ ფოთლებს ასხავენ ცივ წყალს და ნაყენს აჩერებენ უფრო დიდი ხანი (1 საათამდე). ცივ მატეში ხშირად უმატებენ ყინულს, შაქარს, ფორთოხლის, გრეიფრუტის ან ლიმონის წვენს, პიტნის ფოთლებს და სხვა.

ჩაისგან განსხვავებით, კარგად დამზადებული მატე დიდი ხანი (2-4 დღე) არ კარგავს სასარგებლო თვისებებს და გემოს!



როიბუში

როიბუშის დამზადების კლასიკური მეთოდი შემდეგია:

ერთი სავსე ჩაის კოვზი ერთ ჭიქა წყალზე (200 – 250 მლ) მოათავსეთ ჩაიდანში.
დაასხით ადუღებული წყალი და დაახურეთ თავსახური.
2-3 წუთის შემდეგ, წვრილი ფილტრის მეშვეობით ჩამოასხით ჭიქებში.




ლაპაჩო

ინკები ლაპაჩოს უწოდებდნენ სიცოცხლის ხეს რადგან ნაყენით მკურნალობდნენ კუჭ-ნაწლავის ანთებებს, კიბოს, დიაბეტს, ართრიტს, ასთმას, იმპოტენციეს და თმის ცვენას. იგი ასევე არ შეიცავს კოფეინს. ნაყენი გამოირჩევა ღია ფერით და აქვს მკვეთრი ბალახების სუნი.

მისი დამზადების წესი საკმაოდ განსხვავებულია სხვა სასმელებისგან.
მოათავსეთ 4 ჩაის კოვზი ლაპაჩო 1 ლიტრ წყალზე ჩაიდანში
წამოადუღეთ ნაყენი 5 წთ. განმავლობაში
დააყენეთ 15 წთ.

კითხვები და პასუხები

რა გამაჯანსაღებელი თვისებები გააჩნია ჩაის?

გამაჯანსაღებელი
ჩაის ფოთლები შეიცავენ შემდეგ აუცილებელ ვიტამინებსა და მინერალებს:
- დიდი რაოდენობით A, B1, B2, B12, C (განსაკუთრებით მწვანე ჩაი) E, K, P და, PP
- კალციუმს, კალიუმს , მანგანუმს, სპილენძს, ცინკს, ნიკელს, ფოსფორის მჟავას და ფტორს (რაც იცავს კბილებს).
- კაროტინს და ქლოროფილს

მასტიმულირებელი
ჩაი გააჩნია მასტიმულირებელი და არა აღმგზნები თვისებები. ორივე მისი მთავარი კომპონენტი, თეინი და კოფეინი გამოირჩევა მასტიმულირებელი ეფექტით.თეინს გააჩნია შესანინავი ზემეოქმედება ტვინსა და ცენტრალურ ნერვიულ სისტემაზე. ჩაი ეფექტურად უწყობს ხელს გონებრივ აქტიურობას და იცავს დაღლილობისაგან.

შარდმდენი
ჩაი და მასში შემავალი თეოფილები ხელს უწყობს ნაწლავების ფუნქციონირებას. ჩაი არ შეიცავს კალორიებს, მარილებს, შლის ცხიმებს და ხელს უწყობს საჭმლის მონელებას. ჩაი შესანიშნავია უმარილო დიეტის დროს.

ალკალაინური
ნორმალური რაოდენობით მიღებისას, ჩაიში შემავალი ალკალაინის კომპონენტები ორგანიზმს მჟავიანობისაგან იცავს.

სასარგებლო
ჩაი დადებითად მოქმედებს გულსისძარღვთა სისტემაზე.ქიმიკოსებსმა დაადასტურეს მასში თეინის და თეოფილების არსებობა, რაც გულის, ცელებრალური და შარდმდენი სისტემების სტიმულატორია. აგრეთვე ჩაიში შემავალი ფლავონოიდები ხელს უშლის ქოლესტერინის წარმოქნას და დაბლა წევს არტერიალურ წნევას. ჩაი აგრეთვე შეიცავს ფტორს (სამი ჭიქა დღეში ეფექტურად იცავს კბილის ემალს), კატეხინებს რომელთაც ანტისეპტიკური თვისებები გააჩნიათ და ვიტამინი C-ს ( განსაკუთრებით მწვანე ჩაი). ის შესანიშნავია დიეტის დროსაც, არ შეიცავს კალორიებს და მარილს, წვავს ცხიმებს და ხელს უწყობს ნივთიერებათა ცვლას.
რა არის თეთრი ჩაი?

თეთრი ჩაი არის კამელია სინენსისის ანუ ჩვეულებრივი ჩაის ბუჩქის ფოთლები რომელთა გადამუშავებაც ხდება თავისებური მეთოდით.
ის ყველაზე ნაკლებადაა ცნობილი არსებული ოთხი ჩაის ტიპთაგან (თეთრი, მწვანე, წითელი და შავი). თეთრი ჩაი თითქმის არ გადის დამუშავების პროცესს და ამის გამო გამოირჩევაა ნედლი ფოთლების და ბალახის გემოთი. ის აგრეთვე შეიცავს კოფეინის ყველაზე ნაკლებ და ანტიოქსიდანტების ყველაზე მაღალ რაოდენობას.

როგორ ხდება თეთრი ჩაის გადამუშავება?

თეთრი ჩაი წარმოადგენს მსუბუქად დახვეულ ნედლ ზედა ფოთლებს, რომლებიც საერთოდ არ გადიან დაჟანგვის ანუ ფერმენტაციის პროცესს.
დაჟანგვის პროცესის შეჩერების მიზნით, თეთრი ჩაის მთლიანი ფოთლების (ყოველგვარი დამსხვრევის ან დამტვრევის გარეშე) ღუმელში გამოშრობა ხდება მათი ჰაერზე გაშრობისთანავე.

გამომშრალ ფოთლებს ვერცხლისფერი დაკრავს რადგანაც მათ შენარჩუნებული აქვთ ახალგაზრდა ფოთლისთვის დამახასიათებელი თეთრი ბუსუსები. სწორედ ამიტომაა რომ ყველაზე პოპულარულ თეთრ ჩაის ვერცხლისფერი ნემსები ეწოდება.
რას ნიშნავს ჩაის გადამუშავება?

ჩაის დამუშავება ხელოვნებაა. სწორედ ამ პროცესის დროს ყალიბდება მისი გემო, ბუკეტი და მახასიათებლები.
მარტივად რომ ვთქვათ გადამუშავებისას უნდა გადაწყდეს თუ რა სახის ფერმენტაციის პროცესი უნდა ჩატარდეს ახლადმოკრეფილ ჩაის ფოთლებთან მიმართებაში მათ საბოლოო გამოშრობამდე. ჩაის ფოთლები ენზიმებს შეიცავენ. მათი დამსხვრევის, დაფქვის, ან დაჭყლეტვის დროს ხდება ენზიმების ჰაერთან შეხება რაც ხელს უწყობს დაჟანგვის ანუ ფერმენტაციის პროცესს.
ფერმენტაციის დონე განისაზღვრება ენზიმების ჰაერთან შეხების ხანგრძლივობის მიხედვით.
რა არის მწვანე ჩაი?

მწვანე ჩაი განეკუთვნება კამელია სინენსისის ანუ ჩვეულებრივი ჩაის ბუჩქის
ფოთლებს რომელთა დამუშავებაც ხდება განსაკუთრებული მეთოდით.
თეთრი ჩაის მსგავსად ის წითელ და შავ ჩაისთან შედარებით გამოირჩევაა ნედლი ფოთლების და ბალახის გემოთი. მწვანე ჩაი აგრეთვე შეიცავს ნაკლები კოფეინის და მაღალი ანტიოქსიდანტების რაოდენობას.
როგორ ხდება მწვანე ჩაის გადამუშავება?

თეთრის ჩაის მსგავსად მწვანე ჩაიც საერთოდ არ გადის დაჟანგვის ანუ ფერმენტაციის პროცესს.
მოკრეფის შემდეგ ჩაის ფოთლებს 8-24 საათი აჩერებენ ჰაერზე. ამის შედეგად ხდება წყლის უმეტესი ნაწილის აორთქლება. შემდეგ ხდება მათი გამოშრობა ღუმელში ან ღია ცეცხლზე. შემდეგ ხდება ჩაის ფოთლების დახვევა სხვადასხვა მეთოდებით (მსუბუქად დახვევა, მჭიდროდ დახვევა, სპირალები, ბურთულები და ა.შ.). მხოლოდ ამის შემდეგ სრულდება მათი გამოშრობის საბოლოო პროცესი. გამომშრალ ფოთლებს მომწვანო ფერი დაკრავთ რადგანაც მათ დაჟანგვის პროცესი არ გაუვლიათ.
რა არის წითელი ჩაი?

წითელი ჩაი განეკუთვნება კამელია სინენსისის ანუ ჩვეულებრივი ჩაის ბუჩქის
ფოთლებს რომელთა დამუშავებაც ხდება განსაკუთრებული მეთოდით.
წითელი ჩაის დამუშავების პროცესი დანარჩენ სამი ტიპის ჩაისთან შედარებით ყველაზე რთულია. წითელი ჩაი არის შუალედური ვარიანტი მწვანე და შავ ჩაის შორის რადგანაც ის მხოლოდ ნაწილობრივ გადის დაჟანგვის პროცესს.
როგორ ხდება წითელი ჩაის გადამუშავება?

წითელი ჩაის დამუშავება გულისხმობს მხოლოდ ნაწილობრივი დაჟანგვის ანუ ფერმენტაციის პროცესს.
მოკრეფის შემდეგ ჩაის ფოთლებს 8-24 საათი აჩერებენ ჰაერზე. ამის შედეგად ხდება წყლის უმეტესი ნაწილის აორთქლება. შემდეგ ფოთლებს ათავსებენ კალათებში მათი ზედა ნაწილის დაჭყლეტის მიზნით. მსგავსი დაჭყლეტის შედეგად ხდება ფოთლების ნაწილობრივი დაჟანგვა, რადგანაც ენზიმების მხოლოდ გარკვეული ნაწილის კონტაქტი ხდება ჰაერთან. შემდეგ ხდება ფოთლების გამოშრობა დაჟანგვის პროცესის შეჩერების მიზნით. წითელი ჩაის ფერმენტაციის დონე განსხვავებულია, ზოგი უფრო ახლოსაა შავ ჩაისთან და ზოგიც კი მწვანესთან.
რა არის შავი ჩაი?

შავი ჩაი განეკუთვნება კამელია სინენსისის ანუ ჩვეულებრივი ჩაის ბუჩქის
ფოთლებს რომელთა დამუშავებაც ხდება განსაკუთრებული მეთოდით.
შავი ჩაი ყველაზე პოპულარულია დანარჩენი სამი ტიპის ჩაისთან შედარებით. ის აგრეთვე შეიცავს ყველაზე მეტ კოფეინს და გარკვეული რაოდენობის ანტიოქსიდანტებსაც (სხვა ჩაის ტიპებთან შედარებით ნაკლებს).
როგორ ხდება შავი ჩაის გადამუშავება?

შავი ჩაის მომზადება გულისხმობს დაჟანგვის ანუ ფერმენტაციის სრულ პროცესს.
მოკრეფის შემდეგ ჩაის ფოთლებს 8-24 საათი აჩერებენ ჰაერზე. ამის შედეგად ხდება წყლის უმეტესი ნაწილის აორთქლება. შემდეგ ხდება ფოთლების დახვევა იმ მიზნით რომ მოხდეს ენზიმების კონტაქტი ჰაერთან და დაიწყოს ფერმენტაციის პროცესი. შემდეგ ფოთლებს ასე ტოვებენ სრულ ფერმენტაციამდე ანუ იმ დრომდე სანამ ისინი არ მიიღებენ მუქ შავ შეფერილობას. მხოლოდ ამის შემდეგ სრულდება მათი ღუმელში გამოშრობის საბოლოო პროცესი.
რა სხვაობაა არაბიკას და რობუსტას შორის?

არაბიკა
ეს არის კაცობრიობისთვის ცნობილი ყავის მარცვლის პირველი სახეობა. არაბიკა უფრო ძვირად ღირებულია რადგან უფრო არმოტულია და ნაკლებად მწარეა. ასევე იგი შეიცავს ნაკლებ კოფეინს რაც არანაკლებ მნიშვნელოვანია. მისი მარცვალი უფრო დიდი ზომისაა ვიდრე რობუსტასი, აქვს წაგრძელებული ფორმა და დაკლაკნილი ჭრილი. არაბიკას მარცვალი მწიფდება 9-11 თვეში. ეს ყავის ტიპი მოდის ბრაზილიაში, კოლუმბიასა და ცენტრალურ ამერიკაში. არაბიკას წილი მსოფლიო ბაზარზე შეადგენს 60%.
რობუსტა
რობუსტა შეიცავს ორჯერ მეტ კოფეინს და ნაკლებ არომატულ ზეთებს. ეს ყავის ტიპი უფრო გამძლეა როგორც მაღალი ტემპერატურის ზემოქმედების ასევე სხვადასვა დაავადებების და პარაზიტების მიმართ. მარცვალი მრგვალი ფორმისაა და აქვს სწორი ჭრილი. რობუსტას მარცვალი მწიფდება 6-8 თვეში. ეს ყავის ტიპი ძირითადად მოდის ცენტრალურ და აღმოსავლეთ აფრიკაში, სამხრეთ-დასავლეთ აზიასა და ბრაზილიაში. რობუსტას წილი მსოფლიო ბაზარზე შეადგენს 40%.

ჩაი საქართველოში

საქართველოში ჩაის შემოსვლის თარიღად XIX საუკუნის 30 წლებს ასახელებენ. იმ პერიოდისათვის მეჩაიეობას მხოლოდ მისი მოყვარულები და ენთუზიასტები აწარმოებდნენ.

ჩაის კულტურა საქართველოში შემოტანილი იქნა ჩინეთიდან და მას ასეთი პატარა ისტორია ახლავს. თავადმა მიხა ერისთავმა პირველად ნახა ჩაის კულტურა ჩინეთში, დააგემოვნა მისი ნაყენი და რადგან გურიის რეგიონის ჰავა, სადაც იგი ცხოვრობდა ( ქ. ოზურგეთის მახლობლად) ძალიან გავდა ჩინეთის სუბტროპიკულ კლიმატს, გადაწყვიტა იგი საქართველოში შემოეტანა და გაეშენებინა. იმ პერიოდისათვის ჩინეთიდან ჩაის თესლის ან ნერგის გატანა სასტიკად აკრძალული იყო, ამიტომ თავადმა ჩაის თესლი გახვრეტილ ტროსტში ჩაალაგა და ასე გადმოიტანა ჩინეთის საზღვარზე. აქედან დაედო საფუძველი საქართველოში ჩაის კულტურის გავრცელებას. შემდგომში კი აღმოჩნდა, რომ საქართველოს ჩაი მსოფლიოში ცნობილია თავისი საუკეთესო შემადგენლობითა და თვისებებით.


ცოტა მოგვიანებით, თავადმა ერისთავმა პირველმა წაიღო ქართული ჩაის ნიმუში 1864 წელს სანქტ-პეტერბურგში რუსეთის საერთაშორისო გამოფენაზე სწორედ ეს ნიმუში დაედო საფუძვლად მსოფლიოში ქართული ჩაის აღიარებას.


XIX საუკუნის დასასრულსა და XX საუკუნის დასაწყისში სხვა ენთუზიასტების ძალისხმევით, ქართული ჩაის ხარსხი საგრძნობლად გაუმჯობესდა, 1899 წელს პარიზის გამოფენაზე ქართული ჩაი დიდი ოქროს მედლით დაჯილდოვდა. ამ მაგალითმა აჩვენა, რომ ჩაის ბუჩქი, რომელიც საქართველოში გაიზარდა შეიძლებოდა გამხდარიყო უმაღლესი ხარისხის ნედლეულის მომცემი, როგორც მწვანე, ასევე შავი ბაიხის ჩაის დასამზადებლად.
დიდი მნიშვნელობა ქართულ ჩაის მიენიჭა XX საუკუნის 20 –იან წლებში. მაშინ მიღებული იქნა სახელმწიფო პროგრამა ქვეყანაში მეჩაიეობის განვითარების მიზნით. შეიქმნა ანასეულის ჩაისა და სუბტროპიკულ კულტურათა კვლევითი ინსტიტუტი, სადაც გამოყვანილი იქნა ახალი ჯიშები, რომლებიც გამოირჩევიან განუმეორებელი სინაზითა და არომატით.

საბჭოთა პერიოდში ქართულ ჩაიზე წამოვიდა მთელი დატვირთვა უზარმაზარი ქვეყნის აღნიშნული პროდუქტით მომარაგებაზე, პროდუქციის ხარისხის გაუარესების ხარჯზე მოხდა რაოდენობის ზრდა, რამაც გამოიწვია დამღუპველი შედეგი ქართული ჩაის ავტორიტეტისათვის, ასევე მისი გემოსა და არომატისათვის.


ჩვენი წარმოება უკვე მეშვიდე წელია აწარმოებს უმაღლესი ხარისხის პროდუქციის გამოშვებას. პირველ წლებში ნაკლები მოთხოვნილება იყო ხარისხიან პროდუქტზე და ნაკლებად არსებობდა მისთვის საჭირო მაღალი ხარისხის ნედლეული, რადგანაც 90-2000 წლებში ჩაის წარმოება თითქმის სიკვდილის პირზე მივიდა, პარალერულად პლანტაციებიც განადგურდა და შეიძლება ითქვას ის პლანტაციები, რომლებიც დღემდე შემორჩა ეს იყო მოსახლეობისა და ჩვენნაირი საწარმოების ენთუზიაზმის ხარჯზე. მხოლოდ ამ ბოლო წლებში სახელმწიფომ გამოყო სახსრები ლოტების სახით ჩაის გავერანებული პლანტაციების რეაბილიტაციის მიზნით. აღდგენილი იქნა ოზურგეთის რაიონის მასშტაბით 2500 ჰა პლანტაცია, რამაც საგრძნობლად გააუმჯობესა ნედლეულის ხარისხი, რაც შედეგში გვაძლევს საშუალებას ვაწარმოოთ უმაღლესი ხარისხის `ელიტარული ქართული ჩაი~, რომელზედაც უდიდესი მოთხოვნაა როგორც შიდა, ასევე გარე ბაზრებზე.